Nói đến hồn thơ lãng mạn của Xuân Quỳnh, ta không thể không nhắc đến bài thơ Sóng. Với chủ đề tình yêu, “Sóng” mang đến cho người đọc cảm xúc tinh tế, lắng đọng qua những vần thơ tình. Để hiểu rõ hơn, cùng GiaiNgo trả lời những câu hỏi trong bài viết soạn bài Sóng nhé!
Tips soạn văn: Để hệ thống kiến thức rõ ràng hơn bạn nên vẽ ra 1 sơ đồ tư duy về bài Sóng. Đây là cách soạn văn (học văn) tối ưu nhất mà các nhân viên của GiaiNgo đã áp dụng khi còn đi học. Tham khảo bài viết Cách vẽ sơ đồ tư duy đẹp, độc đáo và đơn giản nhất dành cho những bạn Newbie
Phần đầu tiên của bài viết soạn bài Sóng, cùng GiaiNgo tìm hiểu đôi nét về tác giả Xuân Quỳnh – nữ thi sĩ tài năng hiếm hoi của Việt Nam nhé!
Xuân Quỳnh (1942 – 1988) tên khai sinh là Nguyễn Thị Xuân Quỳnh. Quê bà ở làng La Khê – Hà Đông – Hà Tây (nay thuộc Hà Nội). Xuân Quỳnh sinh ra trong một gia đình công chức. Vì mồ côi mẹ từ nhỏ nên ở với bà nội.
Bà là một trong những nhà thơ nữ xuất sắc của Việt Nam, được mệnh danh là nữ hoàng thơ tình yêu của Việt Nam. Ban đầu, Xuân Quỳnh là một diễn viên múa. Sau này, bà chuyển sang làm thơ và nên duyên vợ chồng với nhà viết kịch nổi tiếng Lưu Quang Vũ. Bà mất đột ngột cùng chồng vì tai nạn ở Hải Dương.
Xuân Quỳnh là một trong số những nhà thơ tiêu biểu nhất của thế hệ các nhà thơ trẻ thời kì chống Mĩ. Thơ Xuân Quỳnh là tiếng lòng của một tâm hồn phụ nữ nhiều trắc ẩn, hồn nhiên, tươi tắn, vừa chân thành, đằm thắm và luôn da diết trong hạnh phúc bình dị đời thường.
Nhà thơ Xuân Quỳnh được trao tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật vào năm 2011.
Một số tác phẩm tiêu biểu của bà phải kể đến như:
Chủ đề tham khảo:
Bài thơ Sóng được sáng tác vào năm 1967 trong chuyến đi thực tế ở vùng biển Diêm Điền (Thái Bình) của Xuân Quỳnh. Bài thơ ra đời khi nhà thơ đã phải nếm trải những đổ vỡ của cuộc hôn nhân thứ nhất.
Đây là một bài thơ đặc sắc về chủ đề tình yêu, biểu hiện cho phong cách nghệ thuật của Xuân Quỳnh. Bài thơ được in trong tập thơ Hoa dọc chiến hào (1968).
Bài thơ Sóng được sáng tác theo thể thơ ngũ ngôn (năm chữ) và được chia làm 4 phần như sau:
Sóng như tiếng lòng thổn thức của người phụ nữ trong tình yêu. Để cảm nhận được rõ nét những cung bậc cảm xúc mà Xuân Quỳnh muốn truyền tải, cùng GiaiNgo trả lời các câu hỏi SGK trong soạn bài Sóng nhé!
Anh chị có nhận xét về âm điệu, nhịp điệu bài thơ. Âm điệu, nhịp điệu đó được tạo nên bởi những yếu tố nào?
Lời giải chi tiết:
Hình tượng bao trùm xuyên suốt bài thơ là hình tượng sóng. Mạch liên kết các khổ thơ là những khám phá liên tục về sóng. Hãy phân tích hình tượng này.
Hình tượng bao trùm, xuyên suốt bài thơ là hình tượng sóng:
Giữa sóng và em trong bài thơ có quan hệ như thế nào? Anh/chị có nhận xét gì về kết cấu bài thơ? Người phụ nữ đang yêu tìm thấy sự tương đồng giữa các trạng thái tâm hồn mình với những con sóng. Hãy chỉ ra sự tương đồng đó.
a. Quan hệ giữa “sóng” và “em”
– “Sóng” là một thực thể mang trong mình nhiều tính chất đối lập: dữ dội – dịu êm, ồn ào – lặng lẽ. Ẩn sâu hình ảnh “sóng” là hình ảnh “em”, bản chất của sóng chính là tính khí của “em” trong tình yêu. Sóng đã mang sẵn vẻ đẹp của tâm hồn em khi yêu.
– Xuân Quỳnh không so sánh “em” như sóng mà trực tiếp hóa thân vào sóng. Sóng và em tuy hai nhưng là một, có khi phân tách, có khi sóng đôi để diễn tả tâm trạng của người phụ nữ trong tình yêu.
b. Kết cấu bài thơ
Bài thơ có kết cấu song hành, con sóng của biển cả và con sóng lòng của người phụ nữ cùng song hành với nhau trong toàn bộ bài thơ.
c. Nét tương đồng
Bản tính và khát vọng của sóng và em:
Con sóng không chấp nhận không gian “sông” chật hẹp, “không hiểu” nổi sóng nên quyết liệt “tìm ra tận bể” khoáng đạt, để là chính mình. Em cũng vậy, cũng khát khao tìm được tình yêu để được yêu thương và thấu hiểu, được là chính mình.
Bản chất của sóng từ “ngày xưa” đến “ngày sau” vẫn không hề thay đổi. Đó cũng chính là khát vọng muôn đời của “em”: được sống trong tình yêu bằng cả tuổi trẻ.
Những nỗi niềm của em về sóng, về tình yêu:
Đối diện với “muôn trùng sóng bể”, “em” đã có những suy tư, khát khao nhận thức bản thân, người mình yêu và “biển lớn” tình yêu. “Em” băn khoăn về khởi nguồn của “sóng” rồi tự lý giải bằng quy luật của tự nhiên, nhưng rồi tự nhận thấy rằng khởi nguồn của sóng, thời điểm bắt đầu tình yêu thật bí ẩn.
Nỗi nhớ, lòng thủy chung của sóng và em:
“Sóng” nhớ đến bờ: nỗi nhớ bao trùm không gian (dưới lòng sâu – trên mặt nước), dằng dặc theo thời gian (ngày – đêm), nhớ đến “không ngủ được”. “Sóng nhớ bờ” chính là “em” nhớ “anh”, nỗi nhớ của “em” cũng bao trùm không gian, thời gian, thậm chí thường trực trong tiềm thức, trong suy nghĩ “cả trong mơ còn thức”.
Khát vọng tình yêu vĩnh cửu của “em”:
Sóng chính là biểu tượng cho tình yêu mãnh liệt, trường tồn bởi vậy “em” khát khao được “tan ra” “thành trăm con sóng nhỏ” để được sống hết mình trong “biển lớn tình yêu”, để tình yêu bất diệt, vĩnh cửu. Đó cũng là khát khao của em được hiến dâng và hy sinh cho tình yêu muôn thuở.
Bài thơ là lời tự bạch của một tâm hồn phụ nữ đang yêu. Theo cảm nhận của anh/ chị, tâm hồn đó có những đặc điểm gì?
Bài thơ Sóng là lời tự bạch của tâm hồn người phụ nữ đang yêu. Mượn hình ảnh sóng, nữ thi sĩ Xuân Quỳnh đã diễn tả tình yêu tha thiết của người phụ nữ rất phong phú với nhiều cung bậc cảm xúc: nhớ nhung, khát vọng, suy tư,…
Bài thơ thể hiện trái tim người phụ nữ đằm thắm, dịu dàng, hồn hậu và chung thủy trong tình yêu. Nhưng cũng táo bạo, mãnh liệt, dám vượt qua mọi trở ngại để giữ gìn hạnh phúc.
Người phụ nữ ấy dám bày tỏ khát vọng của mình về hạnh phúc đời thường. Dù có phấp phỏng trước cái vô tận của thời gian, nhưng vẫn vững tin vào sức mạnh của tình yêu.
Chủ đề liên quan:
Câu hỏi luyện tập (trang 157 SGK Ngữ văn 12 tập 1)
Có nhiều câu thơ, bài thơ so sánh tình yêu với sóng và biển. Hãy sưu tầm những câu thơ, bài thơ đó.
Một số bài thơ, câu thơ sử dụng phép so sánh tình yêu với sóng và biển như:
Chỉ có thuyền mới hiểu
Biển mênh mông nhường nào
Chỉ có biển mới biết
Thuyền đi đâu về đâu
Những ngày không gặp nhau
Biển bạc đầu thương nhớ
Lòng thuyền đau rạn vỡ.
(Thuyền và biển – Xuân Quỳnh)
Anh không xứng làm biển xanh
Nhưng anh muốn em là bờ cát trắng
Bờ cát dài phẳng lặng
Soi ánh nắng pha lê…
…
Anh xin làm sóng biếc
Hôn mãi cát vàng em
Hôn thật khẽ, thật êm
Hôn êm đềm mãi mãi.
(Biển – Xuân Diệu)
Sóng rì rầm ngoài bãi cát xa xôi
Cùng những cánh hải âu trở về trên bến
Mà hiểu lòng anh tháng ngày xao xuyến
Nhớ theo em dào dạt trong lòng.
(Biển – Puskin)
Biển ồn ào, em lại dịu êm
Em vừa nói câu chi rồi mỉm cười lặng lẽ
Anh như con tàu, lắng sóng từ hai phía
Biển một bên và em một bên.
Ngày mai, ngày mai khi thành phố lên đèn
Tàu anh buông neo dưới chùm sao xa lắc
Thăm thẳm nước trôi nhưng anh không cô độc
(Thơ tình người lính biển – Trần Đăng Khoa)
Có một lần biển và sóng yêu nhau,
Người ta bảo biển là tình đầu của sóng.
Sóng dữ dội vỗ bờ cát trưa nóng bỏng,
Biển rì rầm hát mãi khúc tình ca.
(Chuyện tình biển và sóng – Trần Ngọc Tuấn)
Bài viết trên đây của GiaiNgo đã chia sẻ đến bạn hướng dẫn soạn bài Sóng chi tiết, đầy đủ nhất. Hy vọng kiến thức này hữu ích với bạn. Hẹn gặp lại ở bài viết sau với nhiều chủ đề thú vị khác!
