Mây và sóng là bài thơ ca ngợi tình mẫu tử thiêng liêng, bất diệt với hình thức đối thoại lồng trong lời kể của em bé; qua những hình ảnh thiên nhiên mang ý nghĩa tượng trưng. Hãy cùng GiaiNgo tìm hiểu cách soạn bài Mây và sóng của tác giả Ta-go nhé!
Mời các bạn đọc giả cùng đến với phần soạn bài Mây và sóng ngắn gọn của GiaiNgo.
Câu 1 (trang 88 sgk Ngữ Văn 9 Tập 2):
a) Giữa hai phần của bài thơ :
Giống nhau : Kết cấu, số dòng thơ, cách xây dựng hình ảnh đều theo trình tự thuật lại lời rủ rê, lời từ chối và sự tưởng tượng sáng tạo trò chơi.
Khác nhau: Về ý và lời giữa phần 1 và phần 2 :
→ Tác dụng : Tạo sự trùng điệp, nâng cao, làm nổi bật chủ đề về tình mẹ con.
b) Phần thứ hai cho ý thơ trọn vẹn hơn, tác động trùng điệp, hô ứng, khẳng định những tình cảm đã được thể hiện trong thử thách thứ nhất.
Câu 2 (trang 88 sgk Ngữ Văn 9 Tập 2)
Từ “Con hỏi…” có vị trí: được đặt sau các lời gọi mời của nhân vật mây và sóng, đặt trước những thắc mắc của em bé về lời rủ rê ấy.
Nếu em bé không đưa ra những câu hỏi, băn khoăn khi mây hay sóng gọi mời mà em từ chối ngay thì tình cảm được thể hiện nó sẽ thiếu chân thực và chân thành hơn. Bởi vì em vốn là một đứa trẻ con, em cũng rất tò mò về những cái mới, về những nơi em chưa từng đến và có lẽ em cũng thích thú với sự chơi đùa nơi xa đó.
Bởi vậy mà ban đầu em cũng có thể bị lôi cuốn vào lời mời rủ ấy. Nhưng sau đó, tình yêu của em trỗi dậy khi nghĩ về mẹ mình đang ở nhà ngóng trông, đợi em về. Vì vậy, em không thể nghe theo lời gọi mời của mây, sóng.
Câu 3 (trang 88 sgk Ngữ Văn 9 Tập 2)
So sánh những cuộc vui chơi của người “trên mây” và người “trong sóng”:
Giống nhau:
Cả trò chơi của mây, sóng và những trò chơi do em bé sáng tạo ra đều hấp dẫn, vui thích. Đó đều là những cuộc vui từ sáng sớm đến chiều muộn với thiên nhiên, thế giới kì diệu, rực rỡ sắc màu. Các trò chơi đều có sóng, có mây theo cách cảm nhận của riêng cậu bé.
Khác nhau:
Trò chơi của mây, của sóng tuy hấp dẫn nhưng không thú vị bằng trò chơi của em nghĩ ra. Bởi trong trò chơi em sáng tạo không chỉ có tình yêu thiên nhiên mà còn có cả tình mẹ con, sự ấm áp của mẹ. Em sẽ vui và hạnh phúc hơn rất nhiều khi có mẹ chơi cùng.
→ Nói lên sức mạnh của tình mẫu tử. Tấm lòng mẹ bao la như “bến bờ kì lạ”, tình mẹ con gắn bó như mây – trăng, biển – bờ. Tình cảm ấy thiêng liêng và bất diệt.
Câu 4 (trang 88 sgk Ngữ Văn 9 Tập 2)
Thành công nghệ thuật bài thơ trong xây dựng hình ảnh thiên nhiên :
Sử dụng hình ảnh thơ quen thuộc, mang vẻ đẹp và sự hấp dẫn, sinh động của thiên nhiên: sóng, mây, bầu trời, bờ biển,… đều rất xinh đẹp, diệu kỳ, hùng vĩ và hấp dẫn. Chúng cũng là những hình ảnh ẩn dụ cho cuộc sống rộn rã xung quanh.
Biện pháp nghệ thuật nhân hoá tạo nên sự vật được âm thanh, dáng hình và hoạt động… của mây, sóng. Chính vì vậy, tạo nên được sự gần gũi, hòa hợp với con người.
Câu 5 (trang 88 sgk Ngữ Văn 9 Tập 2)
Ý nghĩa câu thơ “Con lăn, lăn, lăn mãi… ở chốn nào” :
Con như những con sóng của biển cả lòng mẹ, sẽ lăn mãi, vỗ về trong vòng tay mẹ. Trái tim mẹ luôn dành cho con những tình cảm yêu thương nhất. Bởi vậy mà dù bước chân con có đi đến mọi chân trời góc bể đều sẽ có mẹ sánh bước, đồng hành.
Tình mẫu tử thiêng liêng ở khắp mọi nơi, cao quý và mãi là bài ca ngọt ngào và đáng trân trọng nhất trên đời.
Câu 6 (trang 88 sgk Ngữ Văn 9 Tập 2)
Ngoài ca ngợi tình mẹ con, bài thơ còn gợi ra những suy ngẫm :
R. Ta-go (1861 -1941) có tên đầy đủ là Ra-bin-đra-nát Ta-go. Ông là nhà thơ hiện đại lớn nhất của Ấn Độ. Ông sinh trưởng trong một gia đình quý tộc ở ở Can-cút-ta, bang Ben-ga.
Ông làm thơ từ rất sớm và tham gia vào các hoạt động chính trị, xã hội. Ông đã để lại cho nhân loại gia tài văn hóa đồ sộ: 52 tập thơ, 42 vở kịch, 12 bộ tiểu thuyết, khoảng 100 truyện ngắn, trên 1500 bức họa và số lượng ca khúc cực lớn.
Phong cách sáng tác: Thơ của ông thể hiện tinh thần dân tộc và dân chủ sâu sắc, tinh thần nhân văn cao cả và chất trữ tình triết lí nồng đượm; sử dụng thành công những hình ảnh thiên nhiên mang ý nghĩa tượng trưng, hình thức so sánh, liên tưởng về thủ pháp trùng điệp.
Năm 1913, Ta-go trở thành tác giả người châu Á đầu tiên nhận được giải thưởng Nô-ben về văn học với tập Thơ Dâng.
Một số tác phẩm tiêu biểu: Tập thơ Người làm vườn, tập Trăng non, tập Thơ dâng,…
Hoàn cảnh ra đời của bài Mây và sóng trong soạn bài Mây và sóng:
Bố cục của bài Mây và sóng trong soạn bài Mây và sóng gồm hai phần:
Mời các bạn cùng đọc – hiểu bài Mây và sóng trong phần soạn bài Mây và sóng chi tiết:
Thông qua hai cuộc trò chuyện: cuộc trò chuyện của em bé với mây và mẹ; cuộc trò chuyện của em bé với sóng và mẹ. Mượn những hình ảnh thiên nhiên gần gũi, tác giả đã thể hiện tình mẫu tử thiêng liêng, sâu sắc. Đó là thứ tình cảm đẹp nhất trần đời.
Lời nói của em bé gồm hai phần có nhiều nét giống nhau.
a) Hãy chỉ ra những điểm giống nhau và khác nhau (về số dòng thơ, về cách xây dựng hình ảnh, về cách tổ chức khổ thơ,…) giữa hai phần và phân tích tác dụng của những chỗ giống nhau và khác nhau ấy trong việc thể hiện chủ đề của bài thơ.
b) Giả thiết không có phần thứ hai thì ý thơ có được trọn vẹn và đầy đủ không?
Trả lời:
Đây là một bài thơ văn xuôi không ràng buộc bởi luật thơ này và cũng không có vần. Tuy nhiên bài thơ vẫn có âm điệu nhịp nhàng, qua bố cục, qua cấu tạo các dòng thơ.
Lời nói của em bé trong bài thơ Mây và sóng gồm hai phần có nhiều nét giống nhau, gắn với hai cảnh thơ ngoạn mục được sáng tạo bằng trí tưởng tượng. Cảnh đầu Mây, cảnh sau Sóng đã rủ em bé bò nhà đi rong chơi. Trẻ con nào mà chẳng ham chơi. Ít nhiều em bé đã bị lôi cuốn trước lời rủ rê, mời gọi nhưng cuối cùng, tình yêu thương mẹ đã chiến thắng.
a)
Điểm giống nhau: kết cấu, số dòng thơ, cách xây dựng hình ảnh đều theo trình tự thuật lại lời rủ rê, lời từ chối và sự tưởng tượng sáng tạo trò chơi.
Điểm khác nhau:
b) Mây và sóng cũng có thể xem là lời thổ lộ tình cảm của em bé với mẹ. Lời thổ lộ đó tự nhiên, liền mạch. Điều đáng chú ý ở đây là sự thổ lộ tình cảm của em bé không phải là sự thổ lộ tình cảm trong tình huống thông thường mà chính là sự thổ lộ tình cảm trong tình huống có thử thách, không chỉ xảy ra một lần.
Chính vì thế, đến phần thứ hai thì ý thơ mới được trọn vẹn. Có như vậy, tình thương yêu mẹ của em bé mới được thể hiện đầy đủ.
Xác định vị trí của dòng thơ “Con hỏi:…” ở mỗi phần.
(Gợi ý: Hãy lí giải vì sao em bé chưa từ chối ngay lời mời gọi của những người sống “trên mây” và những người sống “trong sóng”.)
Ở mỗi phần, khi những người sống “trên mây” và những người sống “trong sóng” rủ rê, chú bé đều hỏi lại:
Chú bé hỏi và những người kia đã trả lời, hướng dẫn.
Nếu chú bé từ chối ngay lời rủ rê của những người ấy thì tình cảm thiếu chân thực vì trẻ con nào mà chẳng ham chơi Khi nghe lời mời gọi rủ rê, hai lần, lần nào chú cũng ra vẻ băn khoăn. Ít nhiều chú bé đã bị lôi cuốn.
Thế nhưng, tình yêu thương mẹ vẫn luôn chiến thắng. Chỉ cần nghĩ đến việc mẹ đang đợi ở nhà, mẹ không muốn chú đi chơi là chú bé đã từ chối những lời rủ rê mời gọi dù những trò chơi đó hấp dẫn đến đâu chăng nữa.
Hãy so sánh những cuộc vui chơi của những người “trên mây” và “trong sóng” giữa thế giới tự nhiên và những trò chơi của “mây và sóng” do em bé tạo ra. Sự giống nhau cũng như sự khác nhau giữa các cuộc chơi đó nói lên điều gì?
So với những cuộc vui chơi của những người “trên mây” và “trong sóng” giữa thế giới tự nhiên, những trò chơi của “mây và sóng” của chú bé hay và thú vị hơn nhiều.
Chú bé không chỉ có “mây” (chính chú biến thành mây mà còn có mặt trăng, hiện thân cùa mẹ để cùng sống dưới một mái nhà cho chú được ôm ấp, tiếp nhận ánh sáng dịu dàng. Chú không chỉ có “sóng” (chính chú biến thành sóng) mà còn có “bến bờ kì lạ” hiện thân của mẹ, luôn bao dung rộng mở luôn sần sàng tiếp đón em “lăn, lăn mãi vào lòng”.
Hãy chỉ ra những thành công về mặt nghệ thuật của bài thơ trong việc xây dựng các hình ảnh thiên nhiên (chú ý các hình ảnh mây, trăng, sóng, bờ biển).
Hình ảnh mây, trăng, sóng, bờ biển, bầu trời… hình ảnh tự nhiên đẹp đẽ.
Là những hình ảnh lung linh, huyền ảo có tính biểu tượng, tạo ra sự logic.
Phân tích ý nghĩa của câu thơ “Con lăn, lăn, lăn mãi… ở chốn nào”.
Bến bờ kì lạ là biểu tượng của tấm lòng mẹ bát ngát bao dung rộng mở với con. Đem tình mẹ con so sánh với mây, trăng, sóng, biển, bờ bến, nhà thơ đã dụng ý nâng cao tình cảm đó lên ngang tầm vũ trụ. Đặc biệt nhất là hai câu cuối bài:
“Con lăn, lăn, lăn mãi rồi sẽ cười vang vờ tan vào lòng mẹ”.
Và không ai trên thế gian này biết mẹ con ta ở chốn nào”.
Nói “không ai trên thế gian này biết mẹ con ta ở chốn nào” nghĩa là mẹ con ta ở khắp mọi nơi không gì có thể chia cách, tách rời, phân biệt được. Tình mẹ con mãi là thiêng liêng, bất diệt ở khắp mọi nơi.
Ngoài ý nghĩa ca ngợi tình mẹ con, bài thơ còn có thể gợi cho ta suy ngẫm thêm điều gì nữa?
Ngoài ý nghĩa ca ngợi tình mẹ con, bài thơ Mây và sóng của Ta-go còn có thể gợi cho ta suy ngẫm thêm bao điều khác.
Chúng ta vừa hoàn thành soạn bài Mây và sóng của R. Ta-go. Hi vọng bài viết đã giúp cho bạn đọc cảm nhận được về tình mẫu từ thiêng liêng, bất diệt mà tác giả gửi gắm qua những câu thơ. Nếu thấy hay, đừng quên chia sẻ bài viết của GiaiNgo nhé!
