Với quan điểm lịch sử đúng đắn và lòng tự hào dân tộc, Hoàng Lê nhất thống chí đã khắc họa chân thực hình ảnh người anh hùng áo vải Quang Trung – Nguyễn Huệ trong cuộc chiến chống quân Thanh xâm lược. Hãy cùng GiaiNgo tìm hiểu cách soạn bài Hoàng Lê nhất thống chí ngay sau đây!
Trước khi đến với phần Soạn bài Hoàng Lê nhất thống chí, hãy cùng điểm qua về tác giả cùng như hoàn cảnh ra đời, thể loại của tác phẩm này.
Ngô Gia Văn Phái là một nhóm tác giả thuộc dòng họ Ngô Thì, ở làng Tả Thanh Oai, huyện Thanh Oai, tỉnh Hà Tây (nay thuộc Hà Nội).
Trong nhóm này có hai tác giả chính là Ngô Thì Chí (1753 – 1788) làm quan thời Lê Chiêu Thống và Ngô Thì Du (1772 – 1840) làm quan dưới triều nhà Nguyễn.
Để soạn bài Hoàng Lê nhất thống chí, hãy cùng tìm hiểu hoàn cảnh sáng tác của Hoàng Lê nhất thống chí.
Tác phẩm được viết bằng chữ Hán, ghi chép về sự thống nhất của vương triều nhà Lê vào thời điểm Tây Sơn diệt Trịnh, trả lại Bắc Hà cho vua Lê.
Ngoài ra, không chỉ dừng lại ở sự thống nhất vương triều nhà Lê mà còn biết tiếp; tái hiện một giai đoạn lịch sử đầy biến động của xã hội phong kiến Việt Nam vào khoảng ba mươi năm cuối thế kỉ XVIII và mấy năm đầu thế kỉ XX.
Hoàng Lê nhất thống chí bao gồm thể loại trong chính tên tác phẩm: chí.
Chí là một lối văn ghi chép sự vật, sự việc có thật. Ở đây, có thể xem Hoàng Lê nhất thống chí là một cuốn tiểu thuyết lịch sử viết theo lối chương hồi.
Cuốn tiểu thuyết này có tất cả 17 hồi. Đoạn trích trong sgk là trích ở hồi thứ 14, viết về sự kiện vua Quang Trung đại phá Quân Thanh.
Trong phần soạn bài Hoàng Lê nhất thống chí, không thể bỏ qua bố cục ba phần của bài Hoàng Lê nhất thống chí:
Phần tóm tắt bài trong soạn bài Hoàng Lê nhất thống chí:
Lo sợ quân Tây Sơn kéo quân ra Bắc để bắt Vũ Văn Nhậm, vua Lê Chiêu Thống cầu cứu quân Thanh. Triều đình nhà Thanh nhân cơ hội đó kéo quân sang với mong muốn thôn tính nước ta. Được tin, Quang Trung bàn bạc với tướng sĩ, chuẩn bị kế sách tiến đánh quân Thanh.
Quang Trung mở tiệc khao quân, chia quân thành 5 đạo, thân hành cầm quân ra trận, tối 30 tết lên đường, hẹn ngày mồng 7 tết sẽ mở tiệc ăn mừng thắng lợi ở kinh thành Thăng Long. Quân Tây Sơn ra đến sông Gián, quân giặc trấn thủ ở đó tan vỡ, toán quân Thanh đi do thám bị bắt sống hết.
Nửa đêm mùng 3 tết Kỷ Dậu (1789), vua Quang Trung tới Hà Hồi, Thượng Phúc, lặng lẽ vây kín thành. Quân giặc bấy giờ mới biết, rụng rời sợ hãi xin hàng.
Tờ mờ sáng mùng 5 Tết, nghĩa quân tiến đánh đồn Ngọc Hồi. Quân Thanh không chống cự nổi, bỏ chạy toán loạn. Tướng giặc là Sầm Nghi Đống phải thắt cổ tự vẫn. Giữa trưa hôm ấy, nghĩa quân đã tiến đánh thành Thăng Long. Tổng đốc của giặc là Tôn Sĩ Nghị nghe tin cấp báo liền tìm cách trốn về nước.
Vua Lê đang ở trong điện, nghe tin vội vã cùng tùy tùng đưa Thái Hậu ra ngoài thì gặp Tôn Sĩ Nghị cũng đang chạy trốn trong tình cảnh thê thảm. Nghĩa quân Tây Sơn đại thắng trước quân Thanh.
Ngay sau đây, mời các bạn đọc giả đến với phần chính soạn bài Hoàng Lê nhất thống chí của GiaiNgo.
Tìm đại ý và bố cục đoạn trích.
Trả lời:
Đại ý của đoạn trích: Quang Trung tiến quân ra Bắc đại phá quân Thanh, vua Lê Chiêu Thống bán nước phải bỏ chạy theo kẻ thù.
Bố cục của đoạn trích: Gồm 3 phần:
Qua đoạn trích tác phẩm, em cảm nhận hình ảnh người anh hùng dân tộc Quang Trung – Nguyễn Huệ như thế nào? Theo em, nguồn cảm hứng nào đã chi phối ngòi bút tác giả khi tạo dựng hình ảnh người anh hùng dân tộc này?
Hình ảnh người anh hùng dân tộc Quang Trung – Nguyễn Huệ
Là một người hành động mạnh mẽ, quyết liệt:
Là người có trí tuệ sáng suốt, có tầm nhìn xa trông rộng:
Có ý chí kiên cường, biết trọng nhân tài và tài dùng binh như thần:
Như vậy, hình ảnh Quang Trung hiện lên trong Hoàng Lê nhất thống chí là một vị anh hùng dũng cảm, mưu lược cũng như biết thu phục lòng người và trở thành linh hồn của trận chiến.
Nguồn cảm hứng chi phối tác giả: Tinh thần yêu nước cũng như sự tôn thờ, ngưỡng mộ của người viết dành cho vua Quang Trung.
Sự thảm bại của quân tướng nhà Thanh và số phận bi đát của vua Lê Chiêu Thống phản nước, hại dân đã được miêu tả như thế nào? Ngòi bút tác giả khi miêu tả hai cuộc tháo chạy của tướng quân nhà Thanh và vua Lê Chiêu Thống có gì khác biệt? Hãy giải thích vì sao có sự khác biệt đó?
Sự thảm bại của quân tướng nhà Thanh
Hình ảnh của Tôn Sĩ Nghị và quân Thanh:
Quân Thanh: đều hoảng hồn, tan tác bỏ chạy, tranh nhau qua cầu bắc sông, xô đẩy nhau đến nỗi rơi xuống sông mà chết.
=> Tình cảnh thất bại đến thảm hại của kẻ thù xâm lược.
Hình ảnh vua Lê Chiêu Thống và bầy tôi
=> Tình cảnh khốn cùng của kẻ bán nước.
Sự khác biệt khi miêu tả hai cuộc tháo chạy của tướng quân nhà Thanh và vua Lê Chiêu Thống
Sự khác biệt do cái nhìn chủ quan của người viết: Vẫn còn có lòng tôn kính với một vương triều mình từng phụng thờ.
Nêu nhận xét về nghệ thuật trần thuật của đoạn trích này.
Nghệ thuật trần thuật đặc sắc:
Như vậy, văn bản đã tái hiện một cách chân thực sự kiện có thật trong lịch sử.
Như vậy, chúng ta đã giải quyết phần soạn bài Hoàng Lê nhất thống chí. Hi vọng các bạn đã có thêm cho mình các kiến thức và nắm rõ nội dung của tác phẩm lịch sử này. GiaiNgo chúc các bạn học tập thật tốt!
