Trong phần soạn văn hôm nay, GiaiNgo sẽ hướng dẫn bạn soạn bài Đêm nay Bác không ngủ trong chương trình Ngữ Văn 6. Hãy theo dõi bài viết dưới đây của GiaiNgo để nắm được nội dung bài học tốt hơn nhé!
Bài thơ Đêm nay Bác không ngủ ra đời năm 1951. Bài thơ được sáng tác dựa trên sự kiện có thật trong chiến dịch Biên giới cuối năm 1950. Khi ấy, Bác Hồ trực tiếp ra mặt trận theo dõi và chỉ huy cuộc chiến đấu của bộ đội và nhân dân.
Trong cuộc gặp gỡ với một chú bộ đội vừa từ Việt Bắc trở về, Minh Huệ được nghe kỉ niệm gặp Bác trong một đêm hành quân của chú bộ đội. Xúc động trước tình cảm, hành động của Bác, nhà thơ đã sáng tác bài thơ Đêm nay Bác không ngủ.
Bài thơ được in trong cuốn Thơ Việt Nam 1945 – 1975 của NXB Tác phẩm mới, Hà Nội (1976).
Để giúp các bạn nắm được nội dung của bài thơ một cách dễ dàng thì phần phân chia bố cục rất quan trọng. Vì thế, chúng ta cùng theo dõi phần tiếp theo của soạn bài Đêm nay Bác không ngủ nhé!
Bố cục bài thơ Đêm nay Bác không ngủ được chia làm 3 phần:
Chúng ta cùng đi vào tóm tắt nội dung của bài thơ trong phần tiếp theo của soạn bài Đêm nay Bác không ngủ nhé!
Bài thơ Đêm nay Bác không ngủ kể lại câu chuyện Bác Hồ và anh đội viên trong đêm rừng Việt Bắc. Bên bếp lửa, vẻ mặt Bác trầm ngâm trong mái lều tranh xơ xác. Bác không ngủ mà ân cần săn sóc, canh giấc ngủ cho các anh bộ đội.
Sau nhiều lần tỉnh giấc, anh đội viên vẫn thấy Bác ngồi đó không ngủ. Anh mời Bác đi ngủ, nhưng Bác từ chối. Bác bày tỏ nỗi lòng, những trăn trở của mình cho anh đội viên nghe.
Bác thương đoàn dân công ngủ ngoài rừng giữa trời khuya giá rét. Cảm phục và yêu mến tấm lòng cao cả của Bác, thế rồi anh thức luôn cùng Bác.
Bài thơ là câu chuyện cảm động về tấm lòng yêu thương sâu sắc của Bác đối với bộ đội và nhân dân. Qua đó, chúng ta có thể cảm nhận được công lao to lớn mà Bác đem lại cho Tổ quốc.
Minh Huệ (3/10/1927 – 11/10/2003), tên khai sinh là Nguyễn Đức Thái. Minh Huệ quê ở Bến Thủy, nay thuộc phường Quang Trung, thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An.
Minh Huệ là một nhà thơ hiện đại của nền thơ văn Việt Nam. Ngoài bút danh Minh Huệ, ông còn được biết đến với các bút danh Mai Quốc Minh, Nguyễn Thái.
Minh Huệ tham gia Cách mạng và hoạt động cho Việt Minh từ năm 1945. Ông bắt đầu làm thơ từ thời kháng chiến chống thực dân Pháp 1951, khi mới 24 tuổi.
Sau Cách mạng, Minh Huệ tiếp tục đi học. Ông tốt nghiệp đại học Văn, được kết nạp làm Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam và giữ nhiều chức vụ quan trọng.
Những tác phẩm tiêu biểu của ông gồm Đêm nay Bác không ngủ (1951), Dòng máu Việt Hoa (1954), Tiếng hát quê hương (1959), Đất chiến hào (1970), Người mẹ và mùa xuân (truyện ký, 1981), Phút bi kịch cuối cùng (1990),…
Xem thêm: Soạn bài Sự tích Hồ Gươm Ngữ văn lớp 6 chi tiết Soạn bài Sống chết mặc bay đầy đủ và hay nhất
Xem thêm:
Cùng GiaiNgo trả lời các câu hỏi trong phần đọc hiểu SGK soạn bài Đêm nay Bác không ngủ để hiểu rõ giá trị nội dung cũng như giá trị nghệ thuật của tác phẩm nhé!
Bài thơ Đêm nay Bác không ngủ kế lại câu chuyện gì? Em hãy kể tóm tắt diễn biến câu chuyện đó?
Hướng dẫn trả lời:
Bài thơ kể về một đêm không ngủ của Bác Hồ trên đường đi chiến dịch trong thời kì kháng chiến chống Pháp. Song song với đó, bài thơ còn nói lên tâm trạng và cảm nghĩ của người chiến sĩ về Bác.
Tóm tắt diễn biến câu chuyện được GiaiNgo chia sẻ ở nội dung trước, các bạn có thể tham khảo nhé!
Hình tượng Bác Hồ trong bài thơ được miêu tả qua con mắt và cảm nghĩ của ai? Cách miêu tả đó có tác dụng gì đối với việc thế hiện tâm hồn cao đẹp của Bác Hồ và tấm lòng của anh bộ đội đối với lãnh tụ?
Hình tượng Bác Hồ trong bài thơ được miêu tả qua con mắt và cảm nghĩ của anh đội viên.
Nhà thơ miêu tả Bác Hồ với những hình ảnh:
Với cách miêu tả như vậy, ta có thể thấy hình tượng Bác thật gần gũi, chân thật và cao đẹp. Nó giúp người đọc thấy rõ được sự kính yêu, tôn trọng, tấm lòng của anh đội viên dành cho Bác Hồ.
Và đặc biệt hơn là tình yêu thương mênh mông của Bác với con cháu mình trong kháng chiến.
Bài thơ kế lại hai lần anh đội viên thức dậy nhìn thấy Bác không ngủ. Em hãy so sánh tâm trạng và cảm nghĩ của anh đội viên đối với Bác qua hai lần đó.
Vì sao trong bài thơ không kể lần thứ hai? Qua cảm nghĩ của anh đội viên, hình ảnh Bác Hồ và tấm lòng cùa Bác đã được khắc hoạ sâu đậm như thế nào?
Tâm trạng của anh đội viên đối với Bác qua 2 lần thức dậy:
Bài thơ không kể lần thứ hai thức dậy của anh đội viên vì nó sẽ làm bài thơ trở nên thiếu cô đọng. Bởi khi nhà thơ kể lần thứ ba thức dậy của đội viên thì người đọc có thể hình dung rằng trong lần thứ hai Bác vẫn ngồi đó.
Qua cảm nghĩ của anh đội viên, ta có thể thấy tình cảm của anh đội viên đối với Bác cũng chính là tình cảm mà bộ đội và nhân dân đối với Bác. Đó là sự kính yêu, tôn trọng và lòng biết ơn khi nhận được tình yêu, sự chăm sóc của Bác. Bác là niềm tự hào, là vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc.
Hãy cho biết vì sao trong đoạn kết nhà thơ lại viết:
Đêm nay Bác không ngủ
Vì một lẽ thường tình
Bác là Hồ Chí Minh.
Bài thơ khép lại bằng hình ảnh đêm nay Bác không ngủ với một lời giải thích “Vì một lẽ thường tình – Bác là Hồ Chí Minh”. Sự thường tình nhưng là một sự vĩ đại đến vô cùng.
Cái tên Hồ Chí Minh như là một định nghĩa về những phẩm chất tốt đẹp của con người. Hồ Chí Minh – vị cha già kính yêu của cả dân tộc. Cả cuộc đời Bác dành trọn cho nhân dân, Tổ quốc.
Bài thơ được làm theo thể thơ gì? Thể thơ ấy có thích hợp với cách kể chuyện của bài thơ không?
Bài thơ được viết theo thể thơ ngũ ngôn (5 chữ). Mỗi dòng thơ có 5 tiếng, mỗi khổ thơ có 4 dòng.
Cách gieo vần giữa các dòng trong một khổ thơ: Chữ cuối câu thứ hai và chữ cuối câu thứ ba vần liền với nhau.
Cách gieo vần giữa các khổ thơ với nhau: Chữ cuối của dòng cuối mỗi khổ vần với chữ cuối của dòng đầu của khổ tiếp theo.
Thể thơ này rất phù hợp với cách kể chuyện của bài thơ. Bài thơ mang âm hưởng của dân ca hát dặm xứ Nghệ – Tĩnh. Nhờ vậy tạo nên sự da diết trong việc thể hiện cảm xúc.
Tìm những từ láy trong bài thư và cho biết giá trị biểu cảm của một số từ láy mà em cho là đặc sắc.
Những từ láy trong bài thơ: Trầm ngâm, lâm thâm, xơ xác, nhẹ nhàng, lồng lộng, thổn thức, thầm thì, bồn chồn, bề bộn, hốt hoảng, đinh ninh, phăng phắc, vội vàng, mênh mông, nằng nặc, mau mau.
Giá trị biểu cảm của một số từ láy đặc sắc:
Việc sử dụng các từ láy trong bài thơ làm tăng thêm giá trị biểu cảm, diễn tả cụ thể các trạng thái cảm xúc, tình cảm của nhân vật góp phần làm nên giá trị sâu sắc cho bài thơ.
Đêm nay Bác không ngủ mãi mãi là một bài ca làm rung động trái tim muôn triệu con người.
Như vậy GiaiNgo đã giúp bạn soạn bài Đêm nay Bác không ngủ đầy đủ và chi tiết. Hy vọng qua bài viết này, bạn đọc sẽ dễ dàng nắm được nội dung của bài học. Đừng quên cập nhật thông tin mỗi ngày tại GiaiNgo bạn nhé!
