Hình ảnh những chú chuồn chuồn bay lượn trên cao gắn liền với tuổi thơ của mỗi người trong các bài đồng dao xưa. Nhưng ít ai biết chuồn chuồn ăn gì và chúng săn mồi ra sao.
Để tìm hiểu rõ hơn về loài côn trùng này, mời bạn cùng theo dõi bài viết của GiaiNgo nhé!
Chuồn chuồn là một bộ côn trùng với khoảng 4.500 loài hiện được biết tới, chia thành hai nhóm lớn: chuồn chuồn ngô (Anisoptera) và chuồn chuồn kim (Zygoptera), khác nhau chủ yếu ở tư thế của cánh khi đậu và hình dạng của ấu trùng. Chuồn chuồn thuộc lớp sâu bọ của ngành chân khớp.
Đặc điểm của chuồn chuồn:
Cuối bờ trước của cánh thường có mắt cánh là bộ phận điều chỉnh triệt tiêu rung động cơ học, đảm bảo cho cánh vững chắc.
Dragonfly (hoặc dragon-fly) là tên gọi tiếng Anh của loài chuồn chuồn. Dragonfly nymphs là tên gọi tiếng Anh của ấu trùng chuồn chuồn.
Ví dụ: Is there a dragonfly on your shoulder? (Có con chuồn chuồn nào trên vai bạn hay không?)
Theo thông tin được biêt, chuồn chuồn có 16 răng. Nếu quan sát kỹ quá trình săn mồi của chuồn chuồn, bạn sẽ thấy rõ bộ hàm răng của nó.
Cụ thể bộ hàm của nó có 4 chiếc răng lớn phía trên để nhai và 2 chiếc răng lớn nhất phía dưới hàm có thể “bắn ra ngoài” để quắp con mồi.
Hầu hết chúng ta chỉ thấy chuồn chuồn bay lượn trên không trung nên chuồn chuồn ăn gì luôn là thắc mắc lớn nhất của mọi người. Khác với suy nghĩ chuồn chuồn chỉ ăn thực vật, chúng là loại côn trùng ăn thịt cả trong giai đoạn ấu trùng và trưởng thành của chúng.
Khi còn là ấu trùng, chuồn chuồn ăn các loài thủy sinh trong nước như lăng quăng, bọ gậy, ruồi nhuế, cá nhỏ, nòng nọc,… Khi đã trưởng thành, chúng ăn mọi loài côn trùng nhỏ hơn chúng như muỗi, ruồi nhuế, phù du hay con chuồn chuồn khác.
Đôi khi loài chuồn chuồn cũng ăn bướm, nhộng, bọ cánh cứng và ong. Một con chuồn chuồn sẽ ăn khoảng 15% trọng lượng cơ thể mỗi ngày, và những con càng lớn thì chúng càng ăn nhiều.
Chuồn chuồn kim là loài côn trùng ăn thịt. Chúng ăn muỗi, ruồi và côn trùng nhỏ khác.
Chuồn chuồn kim tìm kiếm con mồi bằng tầm nhìn rất nhanh nhạy, một số loài có thể sử dụng tín hiệu khứu giác. Chúng có thể ăn những con ruồi mới nở ra từ trứng dưới nước.
Chuồn chuồn săn mồi bằng kỹ thuật, chiến lược kỹ càng chứ không vồ lấy con mồi ngay khi vừa nhìn thấy. Có 3 kỹ thuật săn mồi chúng thường dùng đó là: săn mồi trên không, đột kích và sà xuống quắp con mồi.
Chuồn chuồn có một đôi cánh tốt để bắt sống con mồi trên không trung với tốc độ bay cực nhanh. Chúng có thể tăng tốc ngay lập tức, chuyển hướng, đứng tại chỗ, hoặc thậm chí bay ngược trở lại.
Đây là kỹ thuật săn mồi khó nhất. Vì để bắt được con mồi đang bay, chuồn chuồn phải canh chừng kĩ và quan sát tốc độ, hướng di chuyển của con mồi và cả những yếu tố tác động từ môi trường như gió.
Trong lúc đang bay, chuồn chuồn có thể dùng chân giữ con mồi và ăn luôn trong lúc bay.
Thay vì bắt lấy con mồi ngay, chuồn chuồn sẽ im lặng theo dõi con mồi. Đợi đến khi thích hợp, chúng sẽ vồ lấy thật nhanh khiến con mồi không kịp phản ứng.
Kỹ thuật săn mồi này được áp dụng cho nhạn biển, chuồn chuồn kim cánh rộng và một số loài khác.
Một số loài chuồn chuồn khác sử dụng kỹ thuật gắp con mồi để bắt sống “chiến tích”. Chúng sẽ bay lượn trên cao để quan sát từ xa, khi đã nhắm được đối tượng, chúng lập tức sà xuống vồ lấy con côn trùng ngây thơ đang đậu trên lá cây.
Chuồn chuồn là loài côn trùng biến thái không hoàn toàn. Thiếu trùng chuồn chuồn sống trong nước và có tên là con cơm nguội (còn gọi là con mày mạy).
Khi trưởng thành, chúng sống trên cạn, gần ao hồ, sông suối hoặc những nơi có nước. Chuồn chuồn sinh sản bên trên mặt nước hoặc trên cành, lá thủy sinh gần ao, hồ và các khu vực ẩm ướt.
Vận tốc của chuồn chuồn bắt nguồn từ đôi cánh của chúng. Nhờ sải cánh dài bao la của chuồn chuồn, hiếm có loài côn trùng nào có thể thoát khỏi cuộc săn mồi của chúng.
Đôi cánh của chuồn chuồn vô cùng đặc biệt, chúng đủ mạnh để cho phép chúng bay lượn ngay cả trong những cơn gió mạnh nhất. Nó giúp chuồn chuồn tăng tốc độ mạnh đột ngột, kết thúc trên không hoặc chuyển ngược lại.
Tốc độ bay phía trước của loài này có thể đạt tới 100 độ dài cơ thể mỗi giây, hơn ruồi và muỗi rất nhiều. Chuồn chuồn di chuyển nơi này sang nơi khác hoàn toàn bằng đôi cánh.
Chuồn chuồn vừa mang lại những lợi ích cho chúng ta vừa gián tiếp gây hại đến thiên nhiên. Vì thức ăn chính của chuồn chuồn là muỗi, ruồi nên chúng góp phần kiểm soát một cách nghiêm ngặt quần thể muỗi và ngăn không cho chúng phát triển ồ ạt, gây hại sức khỏe con người.
Tuy nhiên, chuồn chuồn là mối nguy hại đối với những người nuôi ong. Chúng sẽ làm chết những con ong hoặc làm thương tổn một phần tổ ong trước thời gian các thành viên tại tổ ong nhận ra.
Hiện nay, rất nhiều người chọn nuôi chuồn chuồn. Tuy nhiên, bạn cần chú ý rằng tuổi thọ của chuồn chuồn sẽ rút ngắn đáng kể so với sống trong môi trường tự nhiên.
Bạn có thể nuôi chúng trong một bể cá, kích thước bể tùy thuộc vào số lượng chuồn chuồn bạn nuôi. Trước tiên, bạn hãy đổ đầy nước vào giữa bể.
Bạn cần loại bỏ clo và các chất phụ gia nước khác trong nước để tránh gây hại cho chuồn chuồn. Có thể thêm tảo tự nhiên, đá lớn, sỏi và cây nước nhân tạo vào bể để chuồn chuồn có thể nổi lên khỏi mặt nước khi thời điểm thích hợp.
Tránh thêm cá nhỏ vào bể, nếu không chúng sẽ hiển nhiên trở thành con mồi của chuồn chuồn. Bạn cho chúng ăn mỗi ngày bằng ấu trùng muỗi, nòng nọc, giun máu, cá nhỏ hoặc côn trùng nước khác.
Chờ một thời gian để chuồn chuồn nổi lên và dang rộng đôi cánh trong bể. Bạn cần trang bị một nắp lưới trên bể để bảo vệ chuồn chuồn thoát ra ngoài.
Ở một số vùng quê, người dân có thể nuôi chuồn chuồn ngoài đồng ruộng. Các ấu trùng chuồn chuồn trong nước sẽ ăn bọ gậy. Còn chuồn chuồn trưởng thành sẽ giúp bắt muỗi trong không trung.
Chuồn chuồn là hình ảnh quen thuộc của văn hóa dân gian Việt Nam trong các câu ca dao, tục ngữ, đồng dao và cả phong thủy. Mời bạn cùng GiaiNgo tìm hiểu chi tiết hơn ở phần tiếp theo của bài viết “Chuồn chuồn ăn gì?” nhé!
Các câu ca dao, tục ngữ Việt Nam có hình ảnh chuồn chuồn như:
Chuồn chuồn bay thấp thì mưa, bay cao thì nắng, bay vừa thì râm.
Dựa vào đặc điểm của chuồn chuồn mà dân gian xưa dự đoán được thời tiết. Khi trời nắng, không khí khô nên thân và cánh chuồn chuồn rất nhẹ, có thể bay cao được.
Ngược lại khi trời sắp đổ mưa, độ ẩm không khí tăng cao, làm đôi cánh chuồn chuồn trở nên ẩm và nặng. Vì thế lúc này chuồn chuồn không bay cao được, nên phải bay là là dưới thấp.
Tháng bảy heo may, chuồn chuồn bay thì bão.
Tương tự câu trên, câu tục ngữ này là kinh nghiệm dân gian ông cha ta đã đúc kết được trong cuộc sống và lưu truyền cho đến ngày nay. Miền Bắc nước ta thường có bão từ tháng 6 đến tháng 8.
Trong khoảng thời gian này, tháng 7 Âm lịch sẽ có gió heo may (gió se se lạnh). Lúc này không khí có độ ẩm cao kết hợp với hiện tượng chuồn chuồn bay hàng đàn ra khỏi tổ.
Theo kinh nghiệm dân gian hiện tượng này chắc tới 90% là sắp có bão.
Trong các bài đồng dao Việt Nam, hình ảnh chuồn chuồn cũng được nhắc đến nhiều lần, gắn bó sâu sắc với tuổi thơ của mỗi người.
Chuồn chuồn cắn rốn, bốn ngày biết bơi.
Câu nói này được truyền miệng trong dân gian xưa, ý chỉ rằng với những người không biết bơi, chỉ cần bắt buồn chuồn cho cắn vào rốn thì có thể biết bơi ngay.
Bắt chuồn chuồn như một hoạt động, trò chơi tuổi thơ ở các vùng quê Việt Nam. Chính vì vậy, ta thường được thấy chuồn chuồn xuất hiện trong các câu hát, bài vè của trẻ em như:
Chuồn chuồn có cánh thì bay – Có thằng cu Tí thò tay bắt chuồn.
Chuồn chuồn có cánh thì bay – Có thằng kẻ trộm bắt mày đi tu.
Trong phong thủy, chuồn chuồn cũng mang nét biểu tượng quan trọng. Những sản phẩm phong thủy hình chuồn chuồn bằng đồng tượng trưng cho những điều tốt đẹp:
Qua những nội dung trên, chắc hẳn bạn đã có câu trả lời cho thắc mắc “chuồn chuồn ăn gì” rồi đúng không nào? Qua đây, GiaiNgo đã tổng hợp được những câu hỏi thường gặp xoay quanh chủ đề về chuồn chuồn.
Cùng GiaiNgo giải đáp những thắc mắc thú vị này nhé!
Chuồn chuồn bay vào nhà được cho là điềm báo của sự an lành. Đây là tín hiệu cho biết một mảnh đất lành, hứa hẹn một đời sống viên mãn, đủ đầy cho gia chủ.
Vì thế khi nhìn thấy chuồn chuồn trong nhà ta không được bắt hay đuổi đi. Làm như vậy chính là đang xua đuổi may mắn, tài lộc ra khỏi nhà.
Trong một số trường hợp, chuồn chuồn bay vào nhà sẽ ẩn chứa những điềm báo khác nhau, cụ thể như sau:
Khi gặp những giấc mơ liên quan đến chuồn chuồn hoặc vô tình bắt gặp chuồn chuồn vào nhà, bạn có thể thử vận may của mình bằng các con số nhé!
Câu trả lời là không. Trong dân gian xưa, ông bà ta thường truyền miệng nhau câu hát “Chuồn chuồn cắn rốn, bốn ngày biết bơi”.
Thực chất bắt chuồn chuồn cắn vào rốn chỉ bị đau chứ không hề biết bơi. Người lớn chỉ truyền nhau câu hát này như một cách động viên, cổ vũ tinh thần con trẻ dũng cảm lao xuống nước để tập bơi.
Chỉ cần bỏ công tập luyện, kiểu gì cũng sẽ bơi được.
Bài viết trên của GiaiNgo đã giải đáp chi tiết thắc mắc của nhiều người “chuồn chuồn ăn gì” cùng những bí mật xoay quanh con chuồn chuồn mà ít ai biết. Hãy chia sẻ bài viết nếu thấy thú vị nhé. Hẹn gặp lại bạn ở bài viết sau!
